نزدیكترین تصویر از نقاط مرموز براق سیاره كوتوله سرس
گوپا: فضاپیمای ˮداونˮ ناسا در عمیق ترین شیرجه خود در دور آخر چرخش به دور سیاره كوتوله سرس، نزدیكترین تصویر از نقاط براق مرموز سطح این سیاره كوتوله را شكار كرد.
به گزارش گوپا به نقل از ایسنا و به نقل از انگجت، فضاپیمای كاوشگر "داون" ناسا در آخرین گردش خود در مدار سیاره كوتوله "سرس" واقع در كمربند سیاركی، برای آخرین بار موتور یونی خویش را روشن كرد و به اندازه كافی به این سیاره كوتوله نزدیك شد، در حالیكه تنها ۲۲ مایل بالاتر از سطح آن بود.
این نزدیكترین فاصله ای است كه تاكنون یك كاوشگر به چنین جرم آسمانی نزدیك شده است. پایین ترین ارتفاع پیش از این، ۲۴۰ مایل بود و همانطور كه انتظار می رفت، این شیرجه منتج به شكار بعضی از نزدیكترین تصاویر از سرس شد.
برخی از این عكس ها كلوز آپی(نمای نزدیك) از دهانه معروف "اوكاتور"( Occator) هستند كه معروف ترین خصوصیت این سیاره، یعنی نقاط براق مرموز آن در این قسمت هستند.
به لطف مشاهدات و نتایج قبلی حاصل از طیف سنج مادون قرمز نقشه برداری "داون"، ناسا هم اكنون می داند كه این نقاط روشن بر روی سطح سرس از سدیم كربنات تولید شده اند.
با این حال، عكس ها به دانشمندان كمك خواهند كرد كه منشاء درخشان ترین آنها را كه درست در مركز دهانه هستند، تشخیص دهند.
آنها همینطور می توانند تعیین كنند كه آیا كربنات های موجود در سرس از یك ذخیره آب زیرسطحی غنی از مواد معدنی می آید یا از یك منبع عمیق آب كه به سطح می آید و از شكاف عبور می كند، آمده است.
علاوه بر این، عكس ها به شناخت بیشتر مواد كشف شده بر روی سطح این سیاره كوتوله كمك می كنند و اطلاعات بیشتری را درباره تركیب آن عرضه می دهند.
این آخرین گردش مداری عملیاتی "داون" خواهد بود و شروع یك آخر برای آن است. این فضاپیما در سال ۲۰۰۷ پرتاب شد و در سال ۲۰۱۵ به سرس رسید.
سوخت "داون" تا آخر امسال به اتمام می رسد و حداقل ۵۰ سال به دور سرس خواهد چرخید.
"كارول ریموند"، پژوهشگر اصلی "داون" در بیانیه ای اظهار داشت: نخستین تصاویر رسیده "داون" از نقاط براق سرس، شناخت ما بهبود می بخشد و طبیعت و تاریخ این سیاره كوتوله جذاب را فاش می كند.
وی اضافه كرد: آخرین مجموعه داده های غنی "داون"، امكان تست نظریه های متفاوت را فراهم می كند.
فضاپیمای داون(Dawn Spacecraft) یا كاوشگر بامداد، یك كاوشگر فضایی ناسا است كه مأموریت آن مطالعه سیاره كوتوله سرس و وستا؛ دو جرم بزرگ در كمربند سیاركی است.
این فضاپیما در ۲۷ سپتامبر ۲۰۰۷ به سمت فضا پرتاب شد و در ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۱ وارد مدار وستا شد.
این فضاپیما در پنج سپتامبر ۲۰۱۲ از مدار وستا خارج شد و به سمت سرس رفت و در فوریه ۲۰۱۵ به مدار سرس رسید.
سِرِس(Ceres) اولین سیاره كوتوله كشف شده و بزرگ ترین سیارك در كمربند سیاركی و بین مدار مریخ و مشتری است.
قطر این سیاره كوتوله ۹۴۵ كیلومتر است و از نظر بزرگی، سی و سومین جرم شناخته شده منظومه شمسی است. سرس یك سوم جرم كمربند سیاركی را تشكیل می دهد و تنها شئ شناخته شده كمربند سیاركی است كه دارای تعادل هیدرواستاتیكی است.
قدر ظاهری سرس از زمین بین ۶.۷ تا ۹.۳ است و ازاین رو حتی در درخشان ترین حالتش، چنان تاریك است كه با چشم غیرمسلح دیده نمی گردد، مگر اینكه آسمان به شدت تاریك باشد.
سرس در اول ژانویه ۱۸۰۱ توسط جوزپه پیاتسی در پالرمو ایتالیا كشف شد. ابتدا بعنوان یك سیاره در نظر گرفته شد، اما در دهه ۱۸۵۰ زمانی كه اشیا دیگری در مدار مشابه كشف شدند، بعنوان یك سیارك طبقه بندی شد.
هسته سرس از سنگ و گوشته آن از یخ تشكیل شده است و امكان دارد اقیانوسی از آب مایع در زیر لایه یخ وجود داشته باشد.
سطح سرس مخلوطی از یخ آب و مواد معدنی مختلف هیدراته مثل كربنات ها و رس است. در ژانویه ۲۰۱۴، انتشار بخار آب از مناطق مختلف سرس كشف شد. این مسئله غیرمنتظره بود، چون انتشار بخار آب از خصوصیت های ستاره دنباله دار است و اجرام بزرگ در كمربند سیاركی این خصوصیت را ندارند.
داون فضاپیمای رباتیك ناسا در ششم مارس ۲۰۱۵ وارد مدار سرس شد. تصاویری كه در جلسات تصویربرداری از ژانویه ۲۰۱۵ در حالیكه فضاپیما به سرس نزدیك می شد، گرفته شد و وضوح آن ها كه بیش از تصاویر گذشته بود نشان داد كه سرس سطحی پوشیده از آتشفشان دارد.
دو نقطه براق متمایزی كه داخل یك دهانه وجود داشت، در تصاویر گرفته شده در ۱۹ فوریه ۲۰۱۵ دیده شد و منشأ آن ها یخ فشان ها یا فوران آب در نظر گرفته شد.
در سوم مارس ۲۰۱۵، یكی از سخنگویان ناسا اظهار داشت: این نقاط احیانا موادی مانند یخ یا نمك هستند كه بسیار منعكس كننده نور هستند، اما وجود یخ فشان ها بعید است.
در تاریخ ۱۱ مه ۲۰۱۵، ناسا تصویری را با وضوح بالا منتشر نمود كه به جای یك یا دو نقطه در واقع چندین نقطه را نشان می داد. در ۹ دسامبر ۲۰۱۵، دانشمندان ناسا گزارش دادند كه نقاط درخشان روی سرس امكان دارد مربوط به شكلی نمك، بخصوص آب نمكی باشد كه حاوی منیزیم سولفات هگزا هیدرات است. نقاط براق همینطور امكان دارد با خاك رس غنی از آمونیوم ارتباط داشته باشد.
در ژوئن ۲۰۱۶، بررسی این نقاط با طیف مادون قرمز مشخص كرد كه با سدیم كربنات سازگاری بیشتری دارند و نشان داده است كه فعالیت های زمین شناسی احیانا در تولید این نقاط براق دخالت داشته است.
دهانه اوكاتور هم یك دهانه برخوردی واقع در سرس است كه نقطه شماره پنج، درخشان ترین نقطه از نقاط درخشان روی سرس كه توسط داون مشاهده شده، روی آن قرار گرفته است.
این دهانه به افتخار خدای رومی، كلوخ شكن و یاور سرس، اوكاتور نامیده شده است.
سیاره كوتوله(Dwarf planet) تعبیری است كه اتحادیه بین المللی اخترشناسی(International Astronomical Union) مرجع رسمی برای پردازش واژه های جدید مربوط به اخترشناسی است و به جرمی آسمانی اطلاق می گردد كه در منظومه شمسی دارای چهار خصوصیت زیر باشد:
در مداری به دور خورشید می گردد. آنقدر جرم دارد تا خودگرانی آن بر نیروهای جسم صلب غلبه كرده، جسمی با تعادل هیدرواستاتیك (تقریباً گِرد) به وجود آید. تمام مسیر (مدار) خویش را از اجرام ریز و درشت جارو نكرده است (آنها را جذب یا دفع نكرده است). قمر یك سیاره نیست.
حد بالا و پایین برای اندازه و جرم سیاره های كوتوله، دقیقا مشخص نشده است. البته حد پایین را تعادل هیدرواستاتیك تعیین می كند، اما اندازه ای كه در آن، این اتفاق رخ می دهد، امكان دارد با عنایت به تركیب و تاریخچه جسم تغییر كند.
برآورد می گردد كه در سال های پیش رو، ۴۰ تا ۵۰ سیاره كوتوله كشف شود. هم اكنون پنج سیاره كوتوله در منظومه شمسی به نام های "سرس"، "پلوتون"، "هائومیا"، "ماكی ماكی" و "اریس "وجود دارد.
قبلا سِرس را یك سیارك به حساب می آوردند، پلوتون یك سیاره بود و اریس كه با نام زینا (Xena) هم شناخته می شود، اولین جسم فرانپتونی بود كه دریافتند از پلوتون بزرگتر است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب