یکی از غلاتی که تاریخ بشر را تغییر داد
گوپا: کشت گندم، علفی که تبدیل به غذایی اساسی شد، نقطه عطفی در پیشرفت تمدن بشری بود. امروزه این محصول مهم ترین محصول جهان از نظر امنیت غذایی بشمار می رود اما داده های اتحادیه اروپا هشدار می دهند که تأثیرات تغییرات آب و هوایی می توانند قیمت این غله را به میزان قابل توجهی بالا برند و روند تولید آنرا در مناطق خاصی از جهان دستخوش تغییر کنند.
به گزارش گوپا به نقل از ایسنا و به نقل از ساینس دیلی، حدود ۱۲ هزار سال قبل، انقلاب نوسنگی به صورت اساسی اقتصاد، رژیم غذایی و ساختار نخستین جوامع انسانی را در هلال حاصلخیز خاور نزدیک تغییر داد. با آغاز کشت غلات مانند گندم و جو و اهلی کردن حیوانان، نخستین شهرها بعنوان یک بافت اجتماعی جدید ظهور کردند. حالا مطالعه ای که با همکاری دانشگاه بارسلونا، مرکز آگروتکنیو (Agrotecnio) و دانشگاه لیدا (Lleida) در مجله ی «Trends in Plant Science» انتشار یافته است به بررسی تکامل سنبله های گندم از زمان شروع کشت آن توسط ساکنین بین النهرین باستان یعنی مهد کشاورزی در جهان می پردازد و نگرانی ها در مورد تأثیر تغییرات جوی بر این غلات مهم را بیان می کند.
در طول فرایند بومی سازی گندم، فنوتیپ گیاه در عرض چند صد سال دستخوش تغییرات سریع و در عرض هزاران سال دستخوش تغییرات آهسته شده است. فنوتیپ به خصوصیت های بارز یک گیاه یا جاندار گفته می شود و همچون ی این تغییرات میتوان به ضعیف شدن محور سنبله (Rachis)، افزایش اندازه بذر و کاهش یا ناپدید شدن داسه (awn) اشاره نمود.
داسه به خسهای سرتیزی که بر سر دندانه های گندم در خوشه وجود دارد گفته می شود.
به صورت خاص، گونه های گندم داسه دار و بدون داسه در سراسر جهان یافت می شوند، اگرچه، مورد دوم در مناطقی با آب و هوای خشک بخصوص در مراحل پایانی کشت در اواخر بهار که شرایط آن مشابه محیط های مدیترانه ای است، بیشتر یافت می شود.
روت سانچز-براگادو (Rut Sánchez-Bragado)، نویسنده اول این مطالعه می گوید: انجام مطالعاتی که نشان داده است کدام گونه از گندم با شرایط مختلف محیطی، بخصوص تغییرات آب و هوایی بهترین سازگاری را دارد، حائز اهمیت می باشد. مطالعه گذشته می تواند ایده ای از تکامل کشت گندم در طول هزاران سال از زمان ظهور کشاورزی در میان النهرین باستان به ما بدهد.
جوزپ لوئیس آرائوس (Josep Lluís Araus)، استاد گروه زیست شناسی تکاملی، بوم شناسی و علوم محیطی می گوید: داسه ها بخش هایی از سنبله گیاه هستند که به صورت سنتی با سازگاری گیاه با شرایط خشکی مرتبط بوده اند.
با این وجود، سوابق دیرینه شناسی و تاریخی نشان داده است که برای بیشتر از 10 هزار سال بعد از بومی سازی سنبله گندم عموما با داسه آن همراه بوده است و تنها در هزار سال گذشته است که در خیلی از موارد عدم وجود داسه دیده می شود، که نشان دهنده انتخاب احتمالا غیرمستقیم گندم بدون داسه توسط کشاورزان است.
گوستاوو اسلافر (Gustavo A. Slafer)، محقق مسئول این مطالعه، می گوید: نقش داسه های گندم در عملکرد آنها با وجود دهه ها مطالعه هنوز بحث برانگیز است.
آیا وجود داسه روی سنبله برای گیاه و محصولات زراعی مفید است؟
آرائوس می گوید: باآنکه هیچ اتفاق نظر علمی وجود ندارد، اما همه چیز نشان دهنده آن است که در شرایطی که گیاه از تنش آبی رنج نمی برد، ظرفیت فتوسنتزی اضافی داسه ها سایر اثرات منفی بالقوه همچون کاهش حساسیت به بیماری های قارچی را جبران نمی کند.
براگادو، نویسنده اول این مطالعه می گوید: با این وجود، در آب و هوای مرطوب، داسه ها رطوبت را جمع می کنند و می توانند سبب گسترش بیماری ها شوند. بنابراین، از آنجاییکه جمعیت جهان به صورت مداوم در حال افزایش می باشد، لازم است نقش داسه ها در شرایط متغیر آب و هوایی ما بررسی شود تا نیاز جهان برای یک کالای غذایی اولیه مانند گندم برآورده شود.
پروفسور آرائوس می گوید که در شرایط خشک، داسه ها خصوصیت های فیزیولوژیکی بهتری نسبت به برگ ها دارند.
منبع: گوپا
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب